تهران - معاون پژوهشی و فناوری وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری گفت نتایج آخرین دستاورد محققان مرکز تحقیقات ساختمان وزارت راه وشهرسازی در خصوص ساخت الیاف پلیمری برای پوشش ساختمان آجری جهت مستحکم سازی در مقابل زلزله ارایه شد.

ˈمحمد مهدی نژاد نوریˈ روز پنج شنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا افزود :این الیاف با نیم میلیمتر ضخامت توانایی مقاومت 2و نیم برابری مقابل شتاب زمین را دارد.

وی افزود: این الیاف پلیمری کار جدیدی بود که به راحتی و به سرعت قابل انجام است و این روش هزینه مقاوم سازی را کاهش و با کمترین آموزش می توان آن را فرا گرفت.

معاون پژوهشی و فناوری وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری تصریح کرد :کمیسیون دائمی شورای عالی علوم ، تحقیقات و فناوری (عتف ) از مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی خواسته است که با ظرفیت سازی و نیاز سنجی در کشور به شکل گسترده تر و به صورت جدی از این فناوری استفاده کند .

وی همچنین گفت که در نود و ششمین جلسه این کمیسیون گزارشی از عملکرد مرکز تحقیقات ساختمان وزارت راه و شهرسازی ارایه شد.

وی ادامه داد : در این جلسه نیز گزارشی از عملکرد پژوهشی دستگاه ها در سال 90 ارایه شد که از دستگاه ها خواسته شده تا در مدت یک هفته عملکرد پژوهشی خود را ارایه دهند تا نتایج به مجلس ارایه شود .

مهدی نژاد نوری گفت : گزارشی نیز از پیشرفت طرح کلان شبکه ملی هوشمند برق ایران در این نشست ارایه شد که در خصوص تولید ، توزیع و مصرف و ذخیره سازی انرزی برق تمرکز دارد .

مهدی نژاد نوری افزود : در این طرح بخش های اولیه انجام شده و در سال آینده پروژه طرح اجرا خواهد شد .این فناوری در کشور وجود ندارد و قرار شد با کارفرمایی وزارت نیرو دانشگاه شهید عباسپور از سال آینده وارد این حوزه شود .

حلقه گذاری زیر ساختمان می تواند مقاومت در برابر زلزله را افزایش دهد.

 شش قرن پیش از میلاد، معماران ایرانی برای مقابله با اثرات ویرانگر زلزله، تخته سنگ های بزرگ را مابین بنا و زیربنا قرار می دادند تا لرزش در ساختمان به حداقل برسد. امروزه نیز مهندسان از ابزارهایی چون فنرهای فلزی، صفحات لاستیکی و سپرهای توپی برای کاهش انرژی منتقل شده از امواج زمینی استفاده می کنند.



تابستان امسال گروهی از استادان فیزیک  روشی جدید را مورد آزمایش قرار دادند. در این روش به جای جذب لرزه ها با کاشت سپری بزرگ حول یک آسمان خراش تلاش می شود همه امواج مختلف به یک نقطه هدایت شده و از اثرات مخرب آن کم شود. این سپر صفحه ای پلاستیکی – بتنی از حلقه های مرکزگراست که شالوده بنا را در آغوش می گیرد. مواد به کار رفته نیز در حلقه های بیرونی از جنس سخت و در حلقه های درونی و نزدیک به بنا از جنس ارتجاعی و منعطف هستند و امواج زلزله از این حلقه های درونی عبور کرده و با افت فشار به حلقه های سخت بیرونی می رسند.

 شبیه سازی های رایانه ای حاکی از این است که این حلقه ها می توانند تا 70 درصد توان مخرب زلزله را دفع کنند که میزان بسیار بالایی است و می تواند هر ساختمانی را محافظت کند.




البته از فشارگیرهای سنتی نیز در میان این حلقه ها استفاده می شود، چرا که عملاً این سازه توان تحمل تمام فشارها را نخواهد داشت.

معاون اداری مالی و مدیریت منابع وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، گفت:‌ آیین‌نامه مقاوم سازی و نوسازی ساختمان‌های دانشگاهی جهت تجدیدنظر و با هدف تاسیس ساختمان‌های دانشگاهی و خوابگاه‌های مقاوم و با درنظر گرفتن موقعیت منطقه‌ای، اقلیمی و سازه‌ای ساختمان‌ها در حال تدوین است.

دکتر علی اکبر متکان در گفت‌وگو با خبرنگار دانشگاهی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)،با اشاره به تفاهم‌نامه همکاری پژوهشگاه بین‌المللی زلزله با این مجموعه، گفت: در این راستا، وضعیت کلیه ساختمان‌های دانشگاه‌های کشور از نظر قدمت، ‌فرسودگی و میزان نقص بررسی و پس از آمار برداری، نتایج آن اعلام می‌شود.

مشکل ساختمان‌های دانشگاهی تنها فرسودگی نیست

وی با اشاره به وضعیت و مشکلات ساختمان‌های چند دانشگاه قدیمی کشور، تصریح کرد: مشکل ساختمان‌های دانشگاهی تنها مسئله فرسودگی نیست، بلکه عدم رعایت مسایل معماری و سازه‌ای باعث شده که برخی از ساختمان ‌های قدیمی دانشگاهی و خوابگاهی دچار مشکل شوند.

دستورالعمل یکسان احداث ساختمان‌های دانشگاهی برای همه استان‌ها صحیح نیست

وی در ادامه با بیان اینکه به عنوان نمونه اقلیم و شرایط استان‌ها در کشور ایران متفاوت و بر اساس آن نیز عمر ساختمان‌ها در مناطق مختلف نیز با یکدیگر تفاوت دارند،‌ تصریح کرد: این در حالیست که در استاندارد‌ ساختمان‌های دانشگاهی و خوابگاهی باید توجه به شرایط آب و هوایی استان‌های مختلف رعایت می‌شد و نباید دستور العمل و استاندارد یکسان برای تیپ ساختمانی دانشگاه‌ها و خوابگاه‌های استان‌های مخلتف ارائه شود.

ضرورت توجه به شرایط آب‌و‌هوایی در ساخت‌و‌سازهای دانشگاهی

وی تصریح کرد:‌به عنوان نمونه مناطق شمالی و جنوبی کشور تیپ ساختمانی متفاوتی می‌طلبد که این موضوع در ساخت و سازها باید مورد توجه قرار گیرد.

معاون اداری مالی و مدیریت منابع وزارت علوم در بخش دیگری از سخنانش به فرسودگی ساختمان‌های دانشگاهی اشاره و با بیان اینکه فرسودگی هر ساختمان با توجه به شرایط متفاوت است،‌ اظهار کرد: در حال حاضر برخی ساختمان‌های دانشگاه‌های ما دارای قدمت بالا هستند و آسیب پذیری برخی از آنها جدی است.

وی با بیان اینکه در فرسودگی قسمت‌های تعمیراتی باید مورد توجه قرار گیرد، گفت:‌زمانیکه مشکل سازه‌ای باشد ساختمان دیگری باید جایگزین ساختمان فرسوده شود، بنابراین برطرف کردن نقایص‌ فنی در مقاوم‌سازی‌ها اساسی‌ترین مشکل ما در دانشگاه‌های کشور است.

آمار ساختمان‌های فرسوده دانشگاه‌ها در حال جمع‌آوری است

وی با بیان اینکه موضوع ما در حال حاضر بیشتر مقاوم سازی و بهسازی ساختمان‌های دانشگاهی است، ‌تصریح کرد: در این راستا با پژوهشگاه بین المللی زلزله یک تفاهم نامه همکاری منعقد کرده‌ایم تا وضعیت ساختمان‌های دارای نقص بررسی شود و در حال آمار برداری هستیم و خروجی چگونگی وضعیت‌ ساختمان‌ها هنوز بیرون نیامده است اما با این اقدام آمار ساختمان های فرسوده مشخص می‌شود.

تخصیص سالانه 8 تا 10 میلیارد تومان برای مقاوم‌سازی ساختمان‌های دانشگاهی

معاون اداری مالی و مدیریت منابع وزارت علوم در ادامه با بیان اینکه سالانه 8 تا 10 میلیارد تومان برای بحث مقاوم سازی ساختمان‌های دانشگاهی تخصیص می‌یافت، گفت: اما این میزان اعتبار کفایت نمی‌کرد که خوشبختانه اخیرا با تلاش وزارت علوم و همکاری دولت و نمایندگان مجلس، بودجه 600 میلیون دلاری مورد تصویب قرار گرفته است که اگر این بودجه محقق شود یک تحول اساسی صورت خواهد گرفت.

وی افزود:‌ همچنین جهت بهره مندی بهینه از بودجه ذکر شده باید یک بررسی دقیق از وضعیت ساختمان‌های دانشگاهی با حضور کارشناسان این حوزه انجام شودو در این راستا علاوه بر همکاری پژوهشگاه بین المللی زلزله جهت دریافت آمار از وضعیت ساختمان‌های دانشگاهی در حال دعوت از متخصصان خبره در حوزه سازه، معماری، عمرانی، تاسیسات وغیره هستیم تا ضمن تشکیل کمیته‌ای بتوانیم آیین نامه مقاوم سازی ونوسازی را تدوین کنیم.

متکان در خاتمه تاکید کرد: درصورتی که بودجه 600 میلیون دلاری ذکر شده تخصیص یابد مشکل فرسودگی ساختمان‌های دانشگاهی به کل حل خواهد شد.

تبریز- جوانان مبتكر ایرانی روش نوین مقاوم سازی ساختمان ها با كابل های پیش تنیده را در تبریز ابداع كردند.

این طرح در نمایشگاه منطقه ای اختراعات توسط سید آرش سهرابی و صمد دهقان دوتن ازپژوهشگران دبیرخانه كنفرانس های مقاوم سازی ایران رونمایی و ابداع آنان به ثبت رسیده است.

سهرابی در خصوص ابداع این روش نوین گفت: به صورت عمومی برای مقاوم سازی ساختمانها به ویژه ساختمانهای آموزشی روشهای متنوعی مورد استفاده قرار می گیرد كه بیشتر قدیمی هستند.

وی اظهاركرد: دراین روش نیروی جانبی حاصل از زلزله توسط كابل های پیش تنیده كه سقف را به پی متصل می كند، تا حدود بسیار زیادی مهار می شود.

سهرابی افزود: اجرای این طرح باعث كاهش هزینه های مقاوم سازی تا 40 درصد شده و سرعت عملكرد مقاوم سازی را افزایش می دهد، بطوری كه یك ساختمان را می توان با استفاده از این روش در كمتر از دو ماه مقاوم سازی

كرد.

وی گفت: كشورهایی همچون سوییس، آلمان و آمریكا از این روش برای مقاوم سازی ساختمانها استفاده می كنند كه ایران اسلامی نیز به این مجموعه اضافه شد.

سهرابی اظهاركرد: گزارش كامل ابداع روش نوین مقاوم سازی ساختمانها با كابل های پیش تنیده به صورت مقاله در جنب چهارمین كنفرانس بین المللی مقاوم سازی در اردیبهشت سال آینده در تبریز ارایه می شود.

این تیم تحقیقاتی پیش از این هفت اختراع دیگر در زمینه بتن و افزایش دوام آن و مقاوم سازی در مسابقات بین المللی داخلی و خارجی اختراعات را به ثبت رسانده است.

دستیابی به روش‌های نوین در مقاوم‌سازی، دغدغه محققان و پژوهشگران داخلی هم هست و تاکنون شاهد ارائه بسیاری از آنها بودیم. یکی از این پروژه‌ها، سیستم لرزه‌بر جانبی است که توسط دکتر پیام اشتری اختراع شده و هلیا برزگرصدیق و ایراندخت رسولی، دو دانشجوی کارشناسی ارشد وی در قالب پایان‌نامه، در حال بررسی و آزمایش این سیستم هستند.

به گزارش خبرنگار مهر، استفاده از مصالح جدید و به خصوص کامپوزیت‌ها به جای فولاد برای سبک سازی و مقاون سازی سازه‌ها در برابر زلزله در دهه اخیر به شدت مورد توجه بوده است. کامپوزیت‌ها از یک ماده چسباننده (اپوکسی) و مقدار مناسبی الیاف تشکیل شده‌اند. این الیاف ممکن است از نوع کربن، شیشه و یا آرامید باشند که کامپوزیت تولید شده با این مواد به ترتیب  با نام‌های FRP- GFRP- CFRP خوانده می‌شوند.

مهمترین مزیت کامپوزیت‌ها مقاومت بسیار عالی آنها در مقابل خوردگی و مقاومت کششی بسیار زیاد تا 10 برابر فولاد است ولی این مواد سازگار با محیط زیست نیستند ضمن آنکه در مجاورت اشیای نیز بریده می‌شوند ومقاومت سازه را کاهش می‌دهند. در این راستا محققان کشور نوعی پلیمر سازگار با محیط زیست برای مقاوم سازی ساختمان‌ها ارائه کردند.

"مقاوم سازی" در علم مهندسی عمران به معنای بالا بردن مقاومت یک سازه (ساختمان) در برابر نیرو­های وارده می­باشد. امروزه از این اصطلاح بیشتر در مورد نیروی زلزله استفاده می­شود. ازدیدگاه علمی، مقاوم سازی واژه­ی کاملا درستی برای این منظور نیست چرا که منظور از اصطلاح "مقاوم سازی" به طور قطع بالابردن مقاومت در برابر نیروی زلزله نیست بلکه منظور بهبود عملکرد اجزای سازه (ساختمان) در برابر نیروی زلزله است. به همین دلیل اصطلاح "بهسازی" و در حالت خاص برای نیروی زلزله، "بهسازی لرزه­ای" اصطلاح درست تری می­باشد. به هر حال برای همرنگ شدن، در این مقاله نیز از اصطلاح مقاوم سازی به همان معنای بهسازی لرزه­ای استفاده می­کنیم.

روش های رایج مقاوم سازی عبارتند از:

 
1- مقاوم سازی با استفاده از الیاف FRP

2- مقاوم سازی با اضافه نمودن دیوار برشی و یا بادبند

3- مقاوم سازی با استفاده از جداگرهای لرزه ای

4- مقاوم سازی با استفاده از دمپر

5- مقاوم سازی با استفاده از از ژاکت های فلزی و بتنی

6- مقاوم سازه با استفاده از بادبند های کمانش تاب

7- مقاوم سازه با استفاده از جرم های پاندولی

گروه اجتماعی، فریده عنایتی: 80‌  درصد از بیمارستان‌های تهران فرسوده هستند. به گفته مرتضی تمدن، استاندار تهران، نوسازی بیمارستان‌های تهران در دستور کار قرار دارد و در حال حاضر بیش از 50‌درصد از این بیمارستان‌ها در حال نوسازی، مقاوم‌سازی و بهسازی هستند. درحالی که به گفته او هیچ بیمارستانی در تهران وجود ندارد که در این مراحل قرار نداشته باشد، اما حمزه شکیب دبیر کمسیون فنی عمرانی شورای شهر تهران در گفت‌وگو با بهار می‌گوید: «تا جایی که من در جریان هستم و اطلاع دارم، در حال حاضر اقدامی در جهت مقاوم‌سازی بیمارستان‌ها صورت نگرفته است. از سال 82 برای ساختمان‌های عمومی مانند بیمارستان‌ها مطالعاتی شروع شد. تعدادی از بیمارستان‌ها برای مقاوم‌سازی مورد مطالعه قرار گرفت و به پایان رسید ولی بعضی‌ها نیمه‌کاره رها شد و بعضی‌ها هم اصلا مطالعه نشد.» چراکه به گفته او در حقیقت وزارت بهداشت در زمینه کارهای بهداشتی پیگیری انجام می‌دهد ولی به دنبال کارهای ساختمانی و مقاوم‌سازی بیمارستان‌هایش نیست.
او ادامه می‌دهد: «دلیل این امر این است که وزارت بهداشت خیلی بر مقاوم‌سازی بیمارستان‌ها باور ندارد و تلاشی هم برای گرفتن اعتبار نمی‌کند. عملا هم کار اساسی در این زمینه انجام نشده است. حتی در همین زلزله اخیر ورزقان بیمارستان‌ها اولین ساختمان‌هایی بودند که کاملا تخریب شدند.»
در ادامه بحث نوسازی و مقاوم‌سازی بیمارستان‌ها بحث نوسازی مدارس به میان آمده است. سیدعلی یزدی‌خواه، مدیرکل آموزش‌وپرورش شهر تهران در این‌باره خبر می‌دهد که یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای پیش روی مدارس، موضوع فرسودگی مدارس شهر تهران است. به گفته او 40‌درصد مدارس شهر تهران هم نیازمند مقاوم‌سازی هستند. در همین زمینه حمزه شکیب می‌گوید: «در بحث مدارس کار‌های خیلی خوبی انجام گرفته است. در سال85 مجلس اعتبار خوبی را برای مقاوم‌سازی مدارس در نظر گرفت. به این دلیل که هم کمیسیون آموزش و هم وزارت آموزش به دنبال این قضیه بودند. تعداد قابل توجهی مدرسه مطالعه شد و مقاوم‌سازی آنها و کارشان هم به اتمام رسید.»
البته در بحث مقاوم‌سازی، به گفته عبدالعظیم امیر‌شاه‌کرمی رییس گروه ژئوپلیتیک دانشگاه امیرکبیر، این قبیل اقدامات امری بسیار حساس و پیچیده و کاملا تخصصی است که باید از میان راه‌های مختلف راه برتر را پیدا کرد. عبدالعظیم امیرشاه‌کرمی، همچنین به بهار می‌گوید: «چون مقاوم‌سازی معمولا هزینه‌بر و زمان‌بر است، این کار به متخصص و مهارت نیاز دارد تا جواب مناسب بدهد. در غیراین صورت با هزینه و زمان زیاد نتیجه مطلوبی نخواهد داشت. آسیب‌شناسی، آسیب‌نگاری و مستندسازی و درمان ما در امر ساختمان ضعیف است.» البته در رابطه با بحث مقاوم‌سازی مدارس و بیمارستان‌ها و فرسودگی، رییس گروه ژئوتکنیک دانشگاه امیرکبیر می‌گوید: «کلمه «فرسوده»، در قالب مهندسی سازه، کلمه‌ای بی‌معنی است. زمانی که بحث از فرسودگی ساختمانی گفته می‌شود، باید بیان شود علت فرسودگی چه بوده و درباره اسکلت ساختمان گفته شده است یا نه.»
به قول امیرشاه‌کرمی درباره بازسازی ساختمان‌ها هم همین امر صادق است. زمانی که بازسازی یا مقاوم‌سازی ساختمان‌ها بیان می‌شود باید به زمان ساخته شدن یک سازه هم توجه کرد. او در این‌باره ادامه می‌دهد: «به طور مثال زمانی که یک ساختمان ساخته می‌شود باید گفته شود که می‌خواهیم این بنا تا 20 سال یا 100 سال آینده کار کند. در زمان زلزله این بنا ترک بخورد یا نه و بعد از زلزله کاربری داشته باشد یا خیر.» بیمارستان از آن جمله ساختمان‌هایی است که کارآیی آنها باید ادامه پیدا کند و از بهره‌برداری خارج شود. در بیمارستان‌ها ضریب اطمینان باید بالا باشد. به عبارتی بیمارستان‌ها شریان‌های اصلی هستند. البته مدرسه‌ها هم همین‌طور هستند چراکه هر روز تعدادی دانش‌آموز در آن رفت و آمد دارند. زمانی که گفته می‌شود بیمارستانی یا مدرسه‌ای فرسوده است، باید دید که منظور خراب شدن موزاییک‌هایش نباشد، چراکه این موضوع ربطی به زلزله ندارد.
بحث آسیب‌شناسی و مقاوم‌سازی ساختمان، قدیمی بودن و فرسوده بودن آنها که مطرح می‌شود، با میزان خسارت‌هایی که ممکن است در اثر زلزله اتفاق افتد، بهرام عکاشه، پدر زلزله‌شناسی ایران به بهار می‌گوید: «با این بافت قدیمی، با شش ریشتر زلزله، 10 تا 15‌درصد از شهر بسیار مسئله‌دار می‌شود، بالای هفت ریشتر هم با اطمینان می‌گویم که 90‌درصد از شهر مختل می‌شود.» به گفته عکاشه در استانداردهای جهانی زمانی که فضایی برای امری خاص تعبیه می‌شود، برای همان موضوع هم استفاده می‌شود. او ادامه می‌دهد: «زمانی که مدرسه‌ای اجاره‌ای باشد یعنی آن ساختمان کارکرد دیگری داشته است و اجاره شده است. برای مثال در بعضی کشور‌های اروپایی با اینکه احتمال وقوع زلزله هفت‌ریشتر وجود ندارد ولی مدارس آنها برای این میزان زلزله هم مقاوم است.»

كشور ما در منطقه‌اي زلزله خيز واقع شده است. وقوع هر چهار روز يك زلزله با شدت حدود 4 ريشتر نشان دهنده وجود يك خطر دائمي است. هر از چند گاه نيز زلزله‌اي مخرب با تلفات انساني و مالي وسيع به وقوع پيوسته و پس از چندي دوباره كار ها به همان روال چرخيده است. زلزله بم از نظر توجه به مسائل پايه‌اي و ريشه‌اي در مديريت بحران و به تبع آن افزايش پايداري بناها و تاسيسات در برابر خطر زلزله يك نقطه عطف محسوب مي‌گردد. توجه به امر مقاوم‌سازي ساختمان‌ها، تأسيسات مهم و شريانهاي حياتي محصول اين رويكرد است كه براي اولين بار و به صورت سازمان يافته و به عنوان يك طرح ملي تعريف شده است. اجراي اين طرح فارغ از نتايج كمي آن كه مقاوم شدن تعدادي پروژه است نتايج بسيار مهم‌تري را در بر دارد كه اتكا به آن مي‌تواند برنامه‌ريزي و اجراي طرح‌هاي نظير در بخش دولتي و عمومي و مردمي را در مقياس وسيع ميسر سازد. موارد با اهميت آن عبارت است از :